Pankratium – Gmünd
Klanken horen, voelen en zien in Het Huis van Verwondering
Deze zomer stuitte ik bij toeval op een fantastisch museum in de buurt van onze vakantiebestemming: het Pankratium in Gmünd in Karinthië, Oostenrijk.
Nu ben ik meestal niet zo’n museumganger tijdens de vakantie – wij zoeken liever de natuur op – maar de natuur was woest die dag: zo’n aanhoudende stortbui waarbij je alleen al doorweekt raakt door ernaar te kijken. Het Porsche-museum dat zich toevallig ook in dit prachtige kunstenaarsdorp bevindt, zorgde dat de mannen ook wel mee wilden die kant op, dus niets stond mij meer in de weg.
Het Pankratium: een museum waar je je zintuigen kunt laten prikkelen, waarom moest en zou ik hier dan heen? Daar kwamen we bij de rondleiding direct achter: we begonnen in de klankkamer! Dat vond ik een goeie naam, want zo noem ik mijn praktijkruimte ook. Dit was een ruimte met een soort enorme klankschalen met water erin. Door met natte handen over de handvatten te wrijven kon je de schaal in trilling brengen en ontstond er naast een prachtig geluid ook een waar spektakel aan trillingspatronen in het water.
Iedereen kon de verschillende schalen gelijktijdig proberen, dus we waren direct gestart met een heerlijk interactief klankconcert.
Na de klankkamer volgden verschillende andere kunstinstallaties die wat met geluid en trilling te maken hadden. In de ‘klankboot’ ontstonden wederom mooie patronen in het water als we met een strijkstok het ophangsysteem bespeelden. De combinatie met de lichtinstallatie zorgde voor een prachtig kleurenspel op de muren, waar het geluid ook zichtbaar werd.
Even later stonden we met meer dan tien man in een reuzenviool en voelden we de trillingen door onze rug stromen. Dit bracht mij terug naar mijn eerste (en enige!) ervaring met een soundcradle meer dan twintig jaar geleden, waardoor ik uiteindelijk klankmasseur ben geworden.
Een van de bijzonderste kamers was voor mij de kamer die was gewijd aan Alexander Lauterwasser. Wie wel eens in mijn klankkamer is geweest voor een klankmassage, heeft de klankbeelden van deze onderzoeker en fotograaf vast aan de muur zien hangen. Hier leerden we over de overeenkomst in trillingspatronen van klanken in water met patronen die voorkomen in de natuur. Dit gegeven fascineert mij enorm. Alles is trilling! We konden hier ook zelf de trilling van onze stem zichtbaar maken, daar zei ik natuurlijk geen nee tegen!
Verder werden we getrakteerd op allerlei andere installaties met licht en geluid en toen kwam er nog een geweldig kado: we kregen een korte muziekworkshop waarbij we in een kwartier tijd met alle deelnemers van de rondleiding samen muziek speelden op allerlei klankinstrumenten onder leiding van een docent. De instrumenten waren qua stemming goed bij elkaar gezocht en zo was eigenlijk alles wat je deed goed. Er gebeurde iets heel moois, want we waren op mijn puberzoon na (hij was toch te nieuwsgierig en liet Porsche schieten) allemaal volwassen, maar iedereen was aan het spelen. Iedereen was aan het genieten, in het moment, in de muziek en in de trilling.
Een beetje verdwaasd liep ik even later de workshopruimte uit. “Ja, het is echt al afgelopen, die kant op is de uitgang”, wees iemand van het museumpersoneel me de weg. Dit had wel de hele dag mogen blijven duren van mij. Toen we weer naar buiten stapten, scheen de zon vrolijk alsof het nooit geregend had.
https://www.pankratium.at/ Check vooral even het tabblad ‘galerie’! Daar staan foto’s en filmpjes.